Proza
Een fellere zon
Han van der Vegt
- Frans-Willem Korsten
- 3 april 2023
Een prozaïst die gedichten gaat schrijven, dat stelt vaak teleur. Een dichter die naar het proza gaat: dat kan uitzonderlijk zijn. Dat blijkt maar weer uit Een fellere zon. De roman werd veronachtzaamd in de publieke ontvangst, in de zomer van 2022. Kan zijn dat het een boek is waar de lezer in moet groeien door de verdikking van tijd. Een kantelpunt in het klassieke Rome – de overgang van Republiek naar keizerrijk – is verbeeld als science fiction, en geeft door die mengeling een van de scherpst mogelijke literaire analyses van ons heden.
Couperus schreef historische romans die een verleden presenteerden en zijn eigen tijd schokten door historisch afwijkend gedrag (Iskander toonde Alexander de Grote in zijn liefde voor de jongeman Bagoas; Een berg van licht beschreef de orgastische wereld van de Romeinse knaapkeizer Heliogabalus). Van der Vegt schrijft een historische science fiction-roman die niet schokt maar onze eigen tijd lucide doet verschijnen in zijn gekte.
De vergelijking met Couperus is niet gratuit. Een fellere zon blinkt uit door de stijl, die zowel exuberant kan zijn als heel nuchter, die zowel een complexe fictieve media-wereld oproept, als bruut een machtspolitiek weergeeft van degenen die macht hebben of nastreven en de velen die daaraan onderworpen zijn. De kernvraag die de roman bijeenhoudt is: Wat is politieke realiteit? Ik vermijd bewust het lidwoord ‘de’ voor ‘politieke realiteit’. Twee dominante factoren maken, in de overgang van republiek naar imperium, die realiteit diffuus: excessieve voorraden geld en nieuwe media. Wat het eerste betreft: Caesar heeft zelf geen substantiële gelden maar degenen met wie hij zich lieert (en die hij bespeelt) wel. Een expliciete link daarmee zou hem kwetsbaar maken. Dus zorgt hij voor een andere realiteit die voor alle betrokkenen onvermijdbaar aantrekkelijk blijkt. Die andere realiteit werkt niet alleen verslavend, en laat mensen niet alleen verdwalen, maar werkt ook terug op de realiteit van alledag. Wat realiteit was, wordt hallucinatoir; wat hallucinatoir leek, voelt werkelijk.
Han van der Vegt, Een fellere zon
- Nederlands
- Wereldbibliotheek (2022), 416 blz.