In de eerste seizoensfinale van Succession noemt de schatrijke pater familias de dood van een bediende door nalatigheid van zijn oudste zoon ‘a sad little detail’ in hun succesverhaal. Daar moest ik aan denken toen ik Een klein detail van Adania Shibli las. Het kleine detail waar haar roman om draait, is de verkrachting van en moord op een bedoeïenenvrouw. Natuurlijk is dat geen akkefietje, maar haar dood doet er niet toe in het grotere plaatje, wat extra benadrukt wordt doordat ze naamloos blijft.

Doordat Shibli ervoor kiest om het verhaal vanuit twee andere perspectieven te vertellen, wordt het slachtoffer nog minder dan een voetnoot in de geschiedenis. In het eerste deel van de roman volgen we een kampcommandant die met zijn mannen gestationeerd is in de Negev-woestijn. We spreken 1949, een jaar na wat Israëliërs de Onafhankelijkheidsoorlog en wat Palestijnen de Catastrofe noemen. Hij wordt gebeten door een spin en het gif bezorgt hem samen met de verzengende hitte een delier. In een nabijgelegen oase, waar ze tijdens een controleronde op stuiten, treffen ze de vrouw aan. Ze nemen haar mee naar het kamp en daar is ze vervolgens niets meer dan een speelbal van mannelijke agressie, totdat ze als een beest wordt afgemaakt en in een kuil wordt gedumpt.

Het andere deel van de roman staat in het teken van een Palestijnse journalist uit Ramallah die een artikel in de krant leest over het voorval in de Negev-woestijn. Ze wordt echter niet aan het denken gezet door het incident zelf: ‘Dat soort incidenten is namelijk normaal, of laten we zeggen dat ze vaker plaatsvinden in situaties als de onze.’ Nee, het is de datum die haar aandacht trekt: exact een kwart eeuw na de moord op de vrouw kwam zijzelf ter wereld. Ze geeft toe dat het iets narcistisch heeft, dat dit detail haar raakt, maar: ‘Je zou kunnen zeggen dat het een spontane neiging is om te geloven dat mensen uniek zijn en dat het leven zo buitengewoon is dat je niet anders kunt dan van dat leven houden, en van alles wat ermee samenhangt.’

Toch blijft het detail haar bezighouden, in zoverre zelfs dat ze op zoek gaat naar meer details. Zorgvuldig stippelt ze haar route naar de Negev-woestijn uit, zodat er zo weinig mogelijk kans is om aangehouden te worden. Ze legt oude en hedendaagse kaarten van het gebied naast elkaar en ziet hoeveel nederzettingen er verdwenen zijn. Maar de geschiedenis is niet verdwenen, aangezien ze toch een aantal aanknopingspunten vindt in haar zoektocht. Zonder succes overigens, maar daar geloof je als lezer toch niet in, hoezeer je het de journalist ook gunt – en de naamloze bedoeïenenvrouw.

En zo klapt het eufemisme om in zijn tegendeel: het kleine detail wordt levensgroot. Dat weet Shibli met weinig middelen en twee indringende perspectieven pijnlijk mooi voor elkaar te krijgen. En tegelijkertijd blijft de dood van de bedoeïenenvrouw uiteindelijk toch ook een klein detail, zelfs in de levens waarin haar herinnering voortleeft. Misschien wel júíst in die levens, want dat is het narcistische dat de journalist benoemt en dat je in een veel kwaadaardiger vorm bij de kampcommandant terugziet.