Doing death

‘Translation is a service performed for the language you’re translating into,’ zegt dichter Kim Hyesoon in een interview, ‘rather than a service for the Korean language, in this case. So the translator has to have that in mind, that they’re broadening the horizon of their working language.’ Hoe zou je ‘doing death’ vertalen? Dood doen? Schudt dat je genoeg door elkaar?

De titel Autobiography of Death viel me meteen op toen ik begin 2022 op internet zocht naar boeken over dood, verlies en politieke rouw. Hoe ‘autobiografie’ te begrijpen? Het leven van de dood geschreven door de dood zelf? Hoe doet de dichter dat?

De Zuid-Koreaanse Hyesoon bracht dit boek uit in 2016, het werd in 2018 in het Engels vertaald door Don Mee Choi. De bundel omvat 110 pagina’s, bestaande uit 49 daggedichten, een additioneel gedicht (‘face of rhythm’) en een interview met de auteur. Op het omslag in gebroken wit en zwart en enkele druppels rood zie je rondom een tekening de titel in geschreven letters. De gedichten worden om de tien pagina’s onderbroken door een tekening; er zijn er in totaal tien. De kunstenaar is Fi Jae Lee.

Als je begint te lezen duurt het een tijd voor je je kunt oriënteren en je vraagt je af waar de stemmen zijn die je hoort. Je volgt de heldere, vreemde zinnen en af en toe kun je even in een zin verblijven die jankend of ijsstil een beeld of gevoel treft dat je herkent.

De structuur van het boek is helder: 49 dagen, 49 gedichten. Ik lees titels als ‘Naar het werk dag een’, ‘Leun op het water dag vier’, ‘a e i o u dag zevenentwintig’, ‘De hik dag eenendertig’, ‘De kist laten zakken dag vijfendertig’, ‘Niet dag negenenveertig’.

De 49 gedichten zijn stappen of treden in een ritueel voor de doden, ‘alle doden die ik gekend heb zitten erin’: de scholieren die door grove nalatigheid van de autoriteiten tijdens de Sewol-ferry-ramp zijn verdronken en slachtoffers van de dictatuur.

Hoe benader je de onmenselijkheid en onrechtvaardigheid van deze acties en gebeurtenissen? Vertaler Don Mee Choi: ‘It not only gives voice to those unjustly killed during Korea’s violent contemporary history, but it also unveils what Kim refers to as “the structure of death, that we remain living in.”’ Om dit te kunnen doen is beschrijving of metafoor onmogelijk. Kim Hyesoon: ‘Poetry is not a genre in which one writes what is expressible. I am challenging the impossibilty. I do poetry, I do death.’

Enkele gedichten van Hyesoon zijn in het Nederlands vertaald door Lucas Hüsgen. Lees verder op de site van Poetry International. Ongeautoriseerde vertaling ‘a e i o u dag zevenentwintig’ door marwin vos.